De meerprijs voor het inzetten van emissieloos materieel is niet met een standaard opslagpercentage te berekenen. Hoe kom je tot een goede inschatting?
In de transitie naar schoon en emissieloos bouwen, stellen opdrachtgevers de komende jaren emissie-eisen om infraprojecten schoner uit te voeren. De inzet van emissieloos materieel is daarbij een van de maatregelen. Wat zijn de kosteneffecten hiervan? Verschillende opdrachtgevers vroegen aan Kodos om dat te berekenen. In dit artikel delen we onze bevindingen en geven we een aantal adviezen op basis van onze ervaringen.
Kodos adviseurs Mark Heeneman en Jan Folbert hebben in 2023 voor verschillende infraprojecten de meerkosten berekend voor de inzet van emissieloos materieel. Hoe hebben ze de kostenvergelijking aangepakt? Jan vertelt: ‘Om de kosten te vergelijken hebben we twee ramingen gemaakt. Normaal gesproken gaat dat vaak op basis van kengetallen, maar in dit geval hebben we volledige begrotingen opgesteld en alle eenheidsprijzen onderbouwd met arbeid, materiaal en materieel. In de ene raming hebben we het materieel conventioneel afgeprijsd en in de andere raming emissieloos.’
Vraag en aanbod emissieloos materieel bepaalt de opslagpercentages
Inmiddels heeft Kodos ervaring met een aantal referentieprojecten, maar in eerste instantie was het een kwestie van veel rondbellen en prijzen opvragen. ‘Machines die vrij standaard gebruikt worden zijn inmiddels elektrisch of op waterstof verkrijgbaar,’ vertelt Mark. ‘Maar specialistisch materieel is er nog niet in die variant, of het is nog zo uniek dat de prijzen erg hoog liggen. Daarin zie je de werking van vraag en aanbod.’
Wat zijn de prijsverschillen? ‘Onze ervaring is dat de prijzen van gangbaar emissieloos materieel op dit moment pakweg 15% tot 20% hoger liggen. Maar bij uitzonderlijk materieel, denk bijvoorbeeld aan een asfalteermachine, kan het wel om 50% tot 100% verhoging gaan’ aldus Mark.
Procentuele toename van de bouwkosten
Dat de materieelkosten 15% tot wel 100% hoger kunnen liggen, wil niet zeggen dat de bouwkosten van het project met vergelijkbare percentages omhoog gaan. De procentuele toename van de bouwkosten is afhankelijk van:
- Materieel component: hoe groot is het deel van de kosten dat bepaald wordt door het materieel?
- Type materieel: is er gangbaar, goed verkrijgbaar elektrisch materieel nodig of gaat het om specialistische machines?
- Beschikbaarheid van laadpunten: wat zijn de mogelijkheden voor het laden van accu’s, hoe verloopt het vervangen van de accu’s en wat kost dit extra aan tijd en mankracht?
Bovenstaande illustratie laat de invloed van het soort project op de procentuele verhoging van de bouwkosten zien. Bij een project met grondverzet in het werk, drukt de toeslag voor emissieloos materieel zwaar op de totale bouwkosten. Moet er echter grond aangekocht worden, dan bepaalt dit voor een groot deel de kosten van het project. De toeslag voor emissieloos materieel heeft in dat geval een minder grote financiële impact op het project.
Een ander voorbeeld is het aanbrengen van een damwand. Door de inzet van minder gangbaar materieel is een toeslag van 100% voor emissieloos materieel niet ondenkbaar. Vormen de materieelkosten echter maar 10% van de bouwkosten, dan leidt die 100% toeslag slechts tot een verhoging van 10% van de bouwkosten. ‘Uiteindelijk is het resultaat van de meerkosten voor emissieloos materieel heel erg projectafhankelijk,’ concludeert Mark, ‘daar kun je geen standaard opslagpercentage voor gebruiken.’
Kijk breder dan materieel
Hoewel het een mooi streven is om met emissieloos materieel te werken, plaatst Mark hier wel een kanttekening bij. ‘Emissieloos materieel is maar een kleine radar in het geheel. Natuurlijk moet je ergens beginnen, maar laten we breder kijken dan het materieel. Waar komt het materiaal bijvoorbeeld vandaan? En denk ook aan het effect van de aanpassing. Je kunt een project met elektrisch materieel emissieloos uitvoeren, maar misschien moeten er door andere keuzes wel vier jaar lang auto’s omrijden. Wat is het effect daarvan?’
Er is meer mogelijk dan je denkt
Welk advies kunnen de adviseurs meegeven op basis van hun ervaringen tot nu toe? ‘Er wordt in de markt veel gesproken over het wel of niet beschikbaar zijn van emissieloos materieel. Mijn advies is: zoek het uit en geloof niet alles meteen. Er kan meer dan je denkt. Ga in gesprek met onderaannemers om dat zo transparant mogelijk te krijgen’ aldus Jan.
Neem emissieloos materieel mee in de uitvraag
Mark sluit zich bij het advies van zijn collega aan en vult aan: ‘Neem het gebruik van emissieloos materieel aan de voorkant mee, in de uitvraag. Kom je er pas later mee, dan is de concurrentie weg. Er is dan geen incentive meer voor de opdrachtnemer om een scherpe aanbieding te doen en je kunt niet vergelijken. En tot slot: let er bij de uitvoering op dat je krijgt waar je voor betaalt. Wordt het emissieloos materieel dat is beloofd ook daadwerkelijk ingezet?’
Meer weten?
Wilt u weten wat de inzet van emissieloos materieel betekent voor de kosten van uw infraproject? Neem gerust contact met ons op. U kunt ons bereiken op 026-3763415 of info@kodos.nl
